Ulçera e stomakut, e njohur edhe si ulçerë peptike, është një plagë që formohet në shtresën e brendshme të stomakut ose në pjesën e sipërme të zorrës së hollë. Ajo shoqërohet shpesh me dhimbje djegëse në bark, fryrje dhe parehati pas ngrënies. Një nga faktorët më të rëndësishëm që mund të rrisë rrezikun e ulçerës janë disa barna të përdorura shpesh në mjekësi. Njohja e këtyre barnave dhe mënyra se si ato ndikojnë stomakun mund t’ju ndihmojë të merrni masa mbrojtëse dhe të shmangni komplikacionet.
Çfarë është ulçera e stomakut dhe si ndodh
Ulçera formohet kur balanca mes acidit të stomakut dhe mbrojtjes natyrale të mukozës prishet. Në këtë gjendje, acidi fillon të dëmtojë shtresën mbrojtëse të stomakut, duke krijuar plagë të dhimbshme. Faktorët kryesorë që ndikojnë janë:
- Përdorimi i disa barnave që irritojnë mukozën.
- Infeksioni nga bakteria Helicobacter pylori.
- Konsumi i lartë i alkoolit ose duhanit.
- Stresi dhe dieta e pasaktë.
Barnat që rrisin rrezikun e ulçerës
1. Barnat anti-inflamatore jo-steroidale (NSAID)
Barnat si ibuprofeni, naprokseni, aspirina dhe të ngjashmet përdoren për dhimbje, inflamacion dhe ethe. Megjithatë, përdorimi i shpeshtë ose në doza të larta mund të dëmtojë mukozën e stomakut duke ulur mbrojtjen e saj natyrale. Kjo rrit ndjeshëm rrezikun për zhvillimin e ulçerës.
Shembull praktik: Një person që merr ibuprofen çdo ditë për dhimbjet e kyçeve mund të ketë dhimbje barku dhe djegie, shenja të hershme të irritimit të stomakut.
2. Kortikosteroidet
Barnat si prednizoloni dhe deksametazoni përdoren për trajtimin e sëmundjeve inflamatore dhe autoimune. Kur përdoren për periudha të gjata, ato mund të rrisin aciditetin dhe të dobësojnë mbrojtjen e stomakut.
Kujdes shtesë: Kombinimi i kortikosteroideve me NSAID e shton ndjeshëm rrezikun për ulçerë dhe madje për gjakderdhje të brendshme.
3. Antikoagulantët dhe antiagregantët
Barnat që hollojnë gjakun, si varfarina, klopidogreli ose heparina, nuk e shkaktojnë direkt ulçerën, por e bëjnë më të rrezikshme çdo dëmtim të mukozës së stomakut, duke rritur mundësinë e gjakderdhjes.
Shembull: Një pacient që merr aspirinë për zemrën dhe klopidogrel pas një stenti kardiak është në rrezik më të lartë për probleme gastrointestinale.
4. Barnat për trajtimin e osteoporozës (bisfosfonatet)
Barnat si alendronati, të përdorura për forcimin e kockave, mund të irritojnë ezofagun dhe stomakun, sidomos nëse nuk merren sipas udhëzimeve të sakta.
Këshillë: Këto barna duhet të merren gjithmonë me shumë ujë dhe të mos shtriheni për të paktën 30 minuta pas përdorimit.
5. Barnat kimioterapeutike
Barnat e përdorura në trajtimin e kancerit mund të dëmtojnë mukozën e traktit tretës, duke përfshirë edhe stomakun. Ky irritim shpesh shoqërohet me dhimbje, të përziera dhe rrezik për ulçera.
6. Barnat që përmbajnë kalium ose hekur
Suplemente të caktuara që përmbajnë kalium ose hekur, nëse nuk merren siç duhet, mund të irritojnë stomakun dhe të kontribuojnë në formimin e plagëve të vogla që mund të përkeqësohen në ulçera.
Faktorët që rrisin më shumë rrezikun
- Përdorimi i disa barnave në të njëjtën kohë, si NSAID dhe aspirina.
- Mosha mbi 60 vjeç, pasi mukozat bëhen më të ndjeshme.
- Historia e mëparshme e ulçerës ose gjakderdhjes gastrointestinale.
- Përdorimi i alkoolit dhe duhanit gjatë marrjes së barnave.
Shenjat që nuk duhet të injorohen
Nëse përdorni një nga barnat e përmendura më sipër, duhet të jeni vigjilent ndaj simptomave të hershme të ulçerës:
- Dhimbje djegëse në pjesën e sipërme të barkut.
- Fryrje dhe të vjella.
- Të përziera të shpeshta.
- Jashtëqitje me ngjyrë të zezë ose të përgjakura (shenja e një gjakderdhjeje të mundshme).
Në raste të rënda, ulçera mund të çojë në komplikacione serioze që kërkojnë trajtim urgjent.
Si të zvogëloni rrezikun
Konsultohuni gjithmonë me mjekun
Mos i përdorni barnat për periudha të gjata pa këshillën e një profesionisti. Mjeku mund të sugjerojë barna mbrojtëse për stomakun, si omeprazoli ose pantoprazoli, për të reduktuar aciditetin.
Ndiqni udhëzimet e sakta
Lexoni me kujdes fletëudhëzimin dhe ndiqni rekomandimet për kohën dhe mënyrën e marrjes së barnave.
Mbani një stil jetese të shëndetshëm
Shmangni alkoolin, duhanin dhe ushqimet tepër pikante ose yndyrore, të cilat mund të përkeqësojnë irritimin e stomakut.
Informoni mjekun për historinë tuaj shëndetësore
Nëse keni pasur ulçerë më parë ose probleme gastrointestinale, mjeku mund të zgjedhë një alternativë më të sigurt.
Këshillë praktike
Njohja e barnave që rrisin rrezikun e ulçerës është hapi i parë drejt mbrojtjes suaj. Mos hezitoni të flisni hapur me mjekun për çdo shqetësim dhe të kërkoni kontrolle të rregullta, sidomos nëse jeni në trajtime afatgjata. Kujdesi dhe ndërgjegjësimi mund të parandalojnë komplikacione serioze dhe t’ju ndihmojnë të mbani një shëndet të mirë të tretjes.
Ky artikull ka për qëllime edukative dhe nuk zëvendëson këshillat e personalizuara mjekësore. Për çdo shqetësim apo simptomë, konsultohuni gjithmonë me mjekun tuaj ose farmacistin për udhëzime të sakta.