ACE-inhibitorët, të quajtur ndryshe inhibitorë të enzimës konvertuese të angiotensinës, janë një grup barnash të përdorura kryesisht për të trajtuar probleme të sistemit kardiovaskular. Ata janë të njohur për efektin e tyre në uljen e tensionit të gjakut, mbrojtjen e zemrës dhe përmirësimin e funksionit të veshkave në disa raste. Në këtë artikull do të shpjegojmë me gjuhë të thjeshtë çfarë janë ACE-inhibitorët, si funksionojnë, kur përdoren dhe çfarë duhet të dini për t’i përdorur në mënyrë të sigurt.
Si funksionojnë ACE-inhibitorët
Trupi ynë prodhon një substancë të quajtur angiotensinë II, e cila ngushton enët e gjakut dhe rrit tensionin e gjakut. ACE-inhibitorët bllokojnë formimin e kësaj substance, duke lejuar që enët e gjakut të qetësohen dhe të zgjerohen. Si rezultat:
- Presioni i gjakut ulet.
- Zemra punon më lehtë.
- Përmirësohet qarkullimi i gjakut në organe të ndryshme, përfshirë veshkat.
Kur përdoren ACE-inhibitorët
Hipertensioni (Tensioni i lartë i gjakut)
ACE-inhibitorët janë një nga trajtimet më të përdorura për tensionin e lartë të gjakut. Duke ulur presionin, ata ndihmojnë në parandalimin e problemeve serioze si goditjet në tru, infarktet e zemrës dhe dëmtimi i veshkave.
Insuficienca kardiake
Në pacientët me insuficiencë kardiake (kur zemra nuk pompon gjakun siç duhet), këto barna ndihmojnë që zemra të mos lodhet dhe përmirësojnë cilësinë e jetës. Shumë pacientë ndihen më energjikë dhe kanë më pak simptoma si lodhje apo vështirësi në frymëmarrje.
Pas një infarkti të zemrës
Mjekët shpesh përshkruajnë ACE-inhibitorë për pacientët që kanë kaluar infarkt, pasi këto barna ndihmojnë në mbrojtjen e zemrës nga dëmtime të mëtejshme dhe ulin rrezikun e komplikacioneve.
Sëmundjet e veshkave
Në disa raste, veçanërisht tek pacientët me diabet, ACE-inhibitorët përdoren për të mbrojtur funksionin e veshkave dhe për të ngadalësuar dëmtimin e tyre.
Sëmundje të tjera
Disa mjekë mund t’i përshkruajnë edhe për kushte të tjera, si probleme me enët e gjakut apo për të parandaluar dëmtime të mëtejshme të zemrës në pacientë me rrezik të lartë.
Shembuj të zakonshëm të ACE-inhibitorëve
Barnat më të njohura të këtij grupi përfshijnë:
- Enalapril
- Lisinopril
- Ramipril
- Perindopril
- Captopril
Këto barna mund të gjenden me emra të ndryshëm tregtarë, por veprojnë në mënyrë të ngjashme.
Efektet anësore të mundshme
Edhe pse ACE-inhibitorët janë përgjithësisht të sigurt, ata mund të shkaktojnë disa efekte anësore. Disa nga më të zakonshmet përfshijnë:
- Kolla e thatë – një efekt i zakonshëm, që në disa raste detyron ndalimin e barit.
- Niveli i ulët i tensionit – sidomos kur filloni trajtimin.
- Marramendje ose lodhje.
- Rritje e nivelit të kaliumit në gjak, që kërkon monitorim të kujdesshëm.
- Reaksione alergjike të rralla, por serioze.
Nëse shfaqni simptoma të rënda si vështirësi në frymëmarrje, ënjtje të fytyrës ose gjuhës, duhet të kërkoni menjëherë ndihmë mjekësore.
Këshilla praktike për përdorimin e ACE-inhibitorëve
1. Ndiqni me kujdes udhëzimet e mjekut
Mos e ndryshoni dozën vetë dhe mos ndaloni marrjen e barit pa këshillën e mjekut, edhe nëse ndiheni më mirë.
2. Monitoroni presionin e gjakut
Matja e rregullt e tensionit ju ndihmon ju dhe mjekun të kuptoni nëse trajtimi po funksionon siç duhet.
3. Kontrolloni analizat
Mjeku mund të rekomandojë analiza të rregullta për të kontrolluar funksionin e veshkave dhe nivelin e kaliumit.
4. Kini kujdes me ilaçe të tjera
Disa barna, sidomos ato kundër inflamacionit si ibuprofeni, mund të ndërveprojnë me ACE-inhibitorët dhe të dëmtojnë veshkat.
5. Kujdes me shtatzëninë
Gratë shtatzëna ose ato që planifikojnë të mbeten shtatzëna nuk duhet t’i marrin këto barna, pasi mund të dëmtojnë zhvillimin e fetusit.
Përdorimi i kujdesshëm te të moshuarit
Të moshuarit kanë nevojë për monitorim më të shpeshtë, pasi mund të jenë më të ndjeshëm ndaj rënies së tensionit dhe çrregullimeve të elektroliteve.
ACE-inhibitorët dhe stili i jetesës
Barnat funksionojnë më mirë kur kombinohen me një stil jetese të shëndetshëm.
- Mbani një dietë të balancuar me pak kripë.
- Ushtrohuni rregullisht, sipas mundësive dhe këshillës së mjekut.
- Shmangni alkoolin e tepërt dhe duhanin.
Reflektim praktik
ACE-inhibitorët kanë shpëtuar miliona jetë duke ulur rrezikun e komplikacioneve serioze nga hipertensioni dhe sëmundjet e zemrës. Por ashtu si çdo ilaç, ato funksionojnë më mirë kur përdoren me kujdes dhe me mbikëqyrje mjekësore. Një bisedë e hapur me mjekun tuaj dhe ndjekja e udhëzimeve është çelësi për të përfituar sa më shumë nga trajtimi.
Disclaimer
Ky artikull është për qëllime edukative dhe nuk zëvendëson këshillat e mjekut. Për çdo shqetësim shëndetësor ose pyetje mbi përdorimin e ACE-inhibitorëve, konsultohuni gjithmonë me mjekun ose farmacistin tuaj.